Σήμερα ελαβα ένα email με στοιχεία για το σκάνδαλο του The Mall. Τα στοιχεία προέρχονται από το facthemall. Ακολουθεί μία μικρή συρραφή όσων διάβασα:
Δύο πρωθυπουργοί, επτά υπουργοί, ένας δήμαρχος και ο πιο πλούσιος Έλληνας στον κόσμο… Όλοι μαζί κόπιασαν για να χτίσουν το μεγαλύτερο «αυθαίρετο» της Ευρώπης. Πέντε χρόνια μετά τα εγκαίνια, σε συνθήκες απόλυτης σιωπής των ΜΜΕ, η τύχη του Mall πρόκειται να κριθεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ. Μόνο που σε αυτή τη δίκη αυτό που παίζεται είναι πιο μεγάλο κι από το ίδιο το Mall…
Πολλοί ίσως ξέρετε το Mall Athens μόνο ως το μεγαλόπρεπο εμπορικό κέντρο στο Μαρούσι – «το πιο μεγάλο της νοτιοανατολικής Ευρώπης». Παράλληλα, όμως, πρόκειται για το μεγαλύτερο ίσως σκάνδαλο της τελευταίας εικοσαετίας.
Σκάνδαλο πολιτικό – γιατί έβαλαν την πλάτη τους δύο πρωθυπουργοί (Σημίτης και Καραμανλής), και μερικοί από τους κορυφαίους υπουργούς διαδοχικών κυβερνήσεων. Γιατί χρησιμοποιήθηκε ως πρόφαση η «εθνική ιδέα» των Ολυμπιακών Αγώνων.
Σκάνδαλο επιχειρηματικό – γιατί το «μεγαλύτερο αυθαίρετο της Ευρώπης» χτίστηκε από τον Όμιλο Λάτση (που ανήκει σε έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο), στον οποίο μεταξύ άλλων «δόθηκε δώρο μια υπεραξία 145 δισ. [δρχ.]». Δεν το λέμε εμείς – ο σημερινός πρωθυπουργός το είπε:
Σκάνδαλο οικολογικό – γιατί βασίστηκε σε πλειάδα παράνομων αντιπεριβαλλοντικών διατάξεων.
ΣτΕ εναντίον κράτους
Μετά από πολλές αναβολές, η υπόθεση του The Mall εκδικάστηκε τον Μάρτιο του 2010. Ο νόμος 3207/2003 μέσω του οποίου νομιμοποιήθηκε η ανέγερσή του θεωρήθηκε αντισυνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο έκανε σχετική εισήγηση για την επίσημη κήρυξη του έργου ως αυθαιρέτου. Τα δεδομένα όμως και πάλι ανατράπηκαν τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, όταν η Βουλή ψήφισε τον νόμο Παμπούκη, μέσω του οποίου ο συνταγματικός έλεγχος από το ΣτΕ μπορεί να παρακαμφθεί!
Όπως έγραφαν στο facthemall λίγο πριν την εκδίκαση της υπόθεσης, «αυτό διακυβεύεται στη δίκη του Mall: θα επιβιώσει το ΣτΕ, η μόνη αρχή που μπορεί να σταματάει τις εκάστοτε κρατικές αυθαιρεσίες; Ή θα χάσουμε οι πολίτες ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα που μας απέμεινε;»
Μια ιστορία 11 χρόνων
Ακολουθούν τα σημαντικότερα γεγονότα της υπόθεσης, από τη λεπτομερή λίστα που διάβασα στο facthemall:
•30.10.2000: Ο Δήμος Αμαρουσίου, με πρόσχημα το «Χωριό Τύπου» (που πρέπει να κατασκευαστεί για τη φιλοξενία των δημοσιογράφων), παρουσιάζει μαζί με την ολλανδική εταιρεία MDC μελέτη για εμπορικό κέντρο 75.000 τ.μ.
•20.03.2001: Μνημόνιο συνεργασίας Δήμου Αμαρουσίου – Οργανισμού «Αθήνα 2004».•07.05.2001: Ο Δήμος Αμαρουσίου παίρνει δάνειο 8 δισ. δρχ. για αγορά από ιδιώτες οικοπέδων στον Άγιο Θωμά. Το δάνειο δίνουν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και η Γενική Τράπεζα.•09.10.2001: Νόμος 2947/2001 από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, Κώστα Λαλιώτη, περί «Ολυμπιακής Φιλοξενίας». Προβλέπει τον καθορισμό ορίων «Χωριού Τύπου» στο Μαρούσι, ένταξη στο σχέδιο των 43 στρεμμάτων του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) και λειτουργία μετά τους Ολυμπιακούς «χώρου υποδοχής πολεοδομικού κέντρου» (του Mall δηλαδή) σε χώρο αμιγούς κατοικίας. Έκταση 16.000 τ.μ.
•13.11.2001: Επιστολή Όσβαλντ (αντιπροέδρου ΔΟΕ): «Τα σχεδιαζόμενα έργα υπερβαίνουν τις προδιαγραφές της ΔΟΕ».•04.02.2002: Ο δήμαρχος Τζανίκος προτείνει να πουληθεί ολόκληρη η δημοτική επιχείρηση σε ιδιώτη και ο δήμος να πάρει μετρητά σε αντάλλαγμα. Αναιρεί την αρχική συμφωνία του Δήμου με την ολλανδική MDC και αποφασίζει τη διενέργεια διαγωνισμού με αντικείμενο την αγορά της δημοτικής εταιρείας που θα κατασκευάσει το Χωριό Τύπου.•01.03.2002: Προσφυγές του Κώστα Μπιτσάνη (σύζυγου της Σοφίας Σακοράφα) και του Δορύλαου Κλαπάκη στο ΣτΕ εναντίον της απόφασης του δήμου για κατασκευή του Χωριού Τύπου.•04.03.2002: Διαγωνισμός του Δήμου Αμαρουσίου για την εξαγορά του 95% της ΔΗΜΕΠΑ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, κατατίθενται 4 προσφορές από: MDC (την ολλανδική εταιρεία), Eλληνική Tεχνοδομική – AKTΩP, AEΓEK-Eυκλείδης-EKTEP και από τη Lamda Development του ομίλου Λάτση.•05.03.2002: Το ΣτΕ παγώνει τη διαδικασία του διαγωνισμού αποδεχόμενο τις δύο προσφυγές, Μπιτσάνη και Κλαπάκη.•29.04.2002: Το ΣτΕ δηλώνει αναρμόδιο για την προσφυγή Μπιτσάνη και ορίζει ώς αρμόδια τα πολιτικά δικαστήρια.•30.04.2002: Η Lamda πλειοδοτεί με διαφορά στο διαγωνισμό του δημοσίου για το έργο και αγοράζει το 95% της ΔΗΜΕΠΑ.•09.05.2002: Στην ανακοίνωση για την ανάληψη του Χωριού Τύπου , η Lamda δεσμεύεται πως θα φτιάξει: (α) «Κέντρο πολλαπλών εµπορικών, ψυχαγωγικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων για την εξυπηρέτηση των δηµοσιογράφων που θα καταλύσουν στο «Χωριό Τύπου»». (β) «Ενιαίο πάρκο 80 στρεµµάτων που δηµιουργείται εξ ολοκλήρου και διαµορφώνει «πνεύµονα πρασίνου»».•04.06.2002: Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών (με δικαστή τον Νικόλαο Τσαμούρη) δέχεται την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων του Δορύλαου Κλαπάκη εναντίον του διαγωνισμού που έδωσε το έργο στη Lamda. (Εναντίον του Κλαπάκη παρεμβαίνουν ο «Αθήνα 2004» και η Lamda. Υπέρ του Κλαπάκη παρεμβαίνουν 10 πολίτες του Μαρουσιού, μέλη ως επί το πλείστον της Παρέμβασης Πολιτών Αμαρουσίου).•06.2002-09.2002: Προσωρινά παγώνουν τα έργα λόγω των ασφαλιστικών μέτρων. Ο Δήμος Αμαρουσίου υποβάλλει αγωγή κατά των 11 αιτούντων τα ασφαλιστικά μέτρα.•18.09.2002: Το δικαστήριο ακυρώνει τα ασφαλιστικά μέτρα για λόγους «εθνικού συμφέροντος». Η εταιρεία Lamda δεσμεύεται πως του έργου θα προηγηθεί έγκριση της αρχιτεκτονικής επιτροπής, κυκλοφοριακή μελέτη, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων όκαι ό,τι άλλο απαιτεί ο νόμος. Κατά τον Δορύλαο Κλαπάκη, δεν τήρησε καμία από τις δεσμεύσεις της.•05.04.2003: «Έτοιμο πριν από τους Oλυμπιακούς το εμπορικό κέντρο στο Mαρούσι» λέει η Lamda , λίγες μέρες πριν γίνει δημοσιοποιηθεί η απόφαση του ΣτΕ για το έργο. Το έργο τελικά έκανε εγκαίνια το Νοέμβριο του 2005. Επίσης: «το κέντρο θα διαθέτει περί τις 2.700 θέσεις στάθμευσης, οι οποίες θα είναι δωρεάν». Οι θέσεις στάθμευσης είναι φυσικά επί πληρωμή.•16.04.2003: Διαρρέει η απόφαση του ΣτΕ με την οποία κηρύσσονται αντισυνταγματικοί οι νόμοι για το Mall. «Θα συμμορφωθούμε » δηλώνει ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος.•12.05.2003: Η διυπουργική επιτροπή, υπό τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη αποφασίζει να παρακάμψει το «πρόβλημα» με το ΣτΕ με νέα νομοθετική ρύθμιση. Είναι μια μέρα ιστορική για την Ολυμπιάδα και το «εθνικό συμφέρον»: την ίδια μέρα υπογράφεται και η υπουργική απόφαση κατακύρωσης του διαγωνισμού στην αμερικανική SAIC.•07.06.2003: Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την ιστορική της απόφαση 1528/2003 ομόφωνα δέχεται την αίτηση Κλαπάκη, ακυρώνει τις σχετικές αποφάσεις υπουργών και κρίνει αντισυνταγματικό τον 2947/2001 (νόμο Λαλιώτη) και τις τροποποιήσεις του στο νόμο 3010/2002 (τροπολογία Β. Παπανδρέου).•07.09.2003: Λήγει η προθεσμία «συμμόρφωσης της Διοίκησης με την απόφαση», αλλά οι εργασίες στο εργοτάξιο συνεχίζονται κανονικά. Η Εισαγγελία ζητά από το αστυνομικό τμήμα να σταματήσουν οι εργασίες. H αστυνομία επικαλείται «οδηγία» υπηρεσίας (η οποία δεν κατονομάζεται) του ΥΠΕΧΩΔΕ να μη σταματήσουν. Το έργο συνεχίζεται.•09.2003: Νέα επιστολή Κλαπάκη προς τον πρωθυπουργό Σημίτη. «Επανειλημμένως, έχετε προτρέψει τους πολίτες να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη για μη νόμιμες ενέργειες μελών της κυβέρνησης. Τώρα, πιστός στα λόγια σας, θα πρέπει να δώσετε εντολή για εφαρμογή της δικαστικής απόφασης από τους υπεύθυνους υπουργούς, εκτός αν οι δικαστικές αποφάσεις εφαρμόζονται επιλεκτικά. [...] Περιμένοντας να πράξετε αμέσως τα δέοντα και να σταματήσει αμέσως αυτό το μη νόμιμο έργο».•01.10.2003: Το ΚΚΕ καταθέτει ερώτηση στη Βουλή καταγγέλλοντας την «ολιγωρία» των αρµόδιων αρχών να διακόψουν τις παράνοµες εργασίες κατασκευής του µεγαθηρίου µετά την ακύρωση από το ΣτΕ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης µε βάση την οποία οικοδοµούνταν.•10.2003: Προσφυγή στο διοικητικό δικαστήριο ώστε να εφαρμοσθεί η απόφαση του ΣτΕ και να σταματήσει το έργο. Ο φάκελος παραδίδεται στον εφέτη κ. Ντένψια, ο οποίος όμως, κατά τον κ. Κλαπάκη, αρνείται να πράξει τα δέοντα ώστε να σταματήσει το έργο.•16.12.2003: Διπλές βάρδιες στο εργοτάξιο της Lamda παρά την απαγόρευση του ΣτΕ. Σκοτώνεται στο εργοτάξιο του Χωριού Τύπου σε ατύχημα ο Αλβανός Νταλίπ Ντόκα.•17.12.2003: Για να εξουδετερωθεί η απόφαση του ΣτΕ, ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος εισάγει ρύθμιση στο νόμο περί «Ολυμπιακής Προετοιμασίας»: Μειώνεται ο σ.δ. από 2,0 σε 1,9. Κατά τα άλλα, η δομήσιμη επιφάνεια του εμπορικού κέντρου φτάνει 70.255 τ.μ εμπορικού κέντρου. Επεκτείνεται η χρήση γραφείων (17.000 τ.μ.) και σε άλλο οικοδομικό τετράγωνο. (Εκεί τελικά, μετά τους Ολυμπιακούς, θα στεγαστεί η νέα έδρα των επιχειρήσεων της Γιάννας Αγγελοπούλου. Το κυριότερο: Μπαίνει σε εφαρμογή η πατέντα Βενιζέλου: Ο νόμος «επέχει θέση» αδείας ούτως ώστε να μην μπορεί να γίνει προσφυγή στο ΣτΕ.•12.2003: Δύο διαδοχικές αιτήσεις ακύρωσης στο ΣτΕ από τον Δορύλαο Κλαπάκη και τον δικηγόρο Τάκη Θεοδωρόπουλο εναντίον (α) του νόμου Βενιζέλου και (β) εναντίον διοικητικής πράξης με την οποία εγκρίνεται η ανέγερση του Mall.•26.05.2004: Η Lamda ανακοινώνει ότι θα προχωρήσει «σε λιγότερο από ένα μήνα» στην «παράδοση του έργου στην Οργανωτική Επιτροπή». Μικρή λεπτομέρεια: «Ημερομηνία ολοκλήρωσης των τελικών εργασιών και παράδοση στους μελλοντικούς ιδιοκτήτες: Πρώτο τρίμηνο 2005», έξι δηλαδή μήνες ΜΕΤΑ τους Ολυμπιακούς Αγώνες…•06.2005: Ο υπουργός Εσωτερικών, Προκόπης Παυλόπουλος, φέρνει το νόμο 3342/2005 για τα Ολυμπιακά Ακίνητα, με τον οποίο απαλλάσσει τον Υπουργό Απασχόλησης από την ευθύνη για την παραχώρηση των 43 στρεμμάτων του ΟΕΚ στη Lamda. Εξάλλου, το επίμαχο άρθρο δίνει τη δυνατότητα στον ΟΕΚ να πουλήσει απευθείας (χωρίς διαγωνισμό) την έκταση του στη Lamda.•25.11.2005: Εγκαίνια του Mall. Την κορδέλα κόβει ο Δημήτρης Σιούφας, υπουργός Ανάπτυξης, συνεπικουρούμενος από τον υφυπουργό Γιάννη Παπαθανασίου. Κανένα κατάστημα δεν έχει τη νόμιμη άδεια. Η Lamda μισθώνει καταστήματα παρότι το ακίνητο δεν της ανήκει – ανήκει ακόμα στον ΟΕΚ.•24.01.2006: Λίγες µέρες µετά το ρεπορτάζ της ΓΑΛΕΡΑΣ, η Lamda αλλάζει το site της για το Χωριό Τύπου και το Mall. Ως δια µαγείας, εξαφανίζονται οι χάρτες που δείχνουν το πάρκο για το οποίο είχε δεσµευτεί (αλλά ουδέποτε έφτιαξε). Αλλάζουν επίσης τα κείµενα.•02.02.2006: Την απευθείας (χωρίς διαγωνισμό) πώληση των 43 στρεμμάτων του ΟΕΚ στη Lamda υπογράφει τελικά ο προεδρεύων Φώτης Αγαδάκος, εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ (!) στο δ.σ. του ΟΕΚ. Την ίδια μέρα συμβαίνουν δύο ακόμα ιστορικά γεγονότα: Αποκαλύπτεται η υπόθεση των υποκλοπών. Και κυκλοφορεί η ΓΑΛΕΡΑ με εξώφυλλο «FuckThemAll».•10.02.2006: Στη Βουλή, οι βουλευτές του ΣΥΝ Γιάννης Δραγασάκης και Ασηµίνα Ξηροτύρη καταθέτουν ερωτήσεις για τις παρανοµίες στο Mall και για τις διαδικασίες παραχώρησης του οικοπέδου στον ΟΕΚ. Ακόµα αναµένουµε τις απαντήσεις.•02.02.2008 = Απόφαση 391/2008 από το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ υπέρ της αποδοχής της προσφυγής του κατοίκου Αμαρουσίου Τάκη Θεοδωρόπουλου για την υπόθεση του Mall. Για πρώτη φορά γίνεται δεκτό το δικαίωμα ευθείας προσβολής εναντίον νόμου. Επειδή η υπόθεση κρίνεται πολύ σημαντική, παραπέμπεται στην Ολομέλεια.•02.02.2008: Την ίδια μέρα με την απόφαση του ΣτΕ, ο υπουργός Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης καταφέρεται εναντίον του ΣτΕ, αναφερόμενος «φάντασμα του Κράτους των Δικαστών, το οποίο μερικές φορές επανέρχεται με ιδιαίτερα αιχμηρό τρόπο, όπως είναι για παράδειγμα η επιχείρηση ελέγχου της Συνταγματικότητας των νόμων από τα δικαστήρια». Είναι η μία από τις πέντε επιθέσεις του υπουργού Δικαιοσύνης εναντίον του ΣτΕ μέσα σε ένα μήνα.•19.01.2009: Ο πρώην δήμαρχος Αμαρουσίου Παναγιώτης Tζανίκος καταδικάζεται τελεσίδικα σε 12 μήνες φυλάκιση από το Τριμελές Εφετείο Αθηνών για συκοφαντική δυσφήμηση σε βάρος του Δορύλαου Κλαπάκη.•06.2009: Ο 6ος Τακτικός Ανακριτής ασκεί δίωξη εναντίον του πρώην ΔΣ του ΟΕΚ για απιστία σε βαθμό κακουργήματος σε σχέση με την παραχώρησης της έκτασης των 43 στρεμμάτων στη Lamda. Ο ανακριτής εκτιμά τη ζημιά του Δημοσίου στα 294.000.000 ευρώ.•09.10.2009: Δύο μέλη της συντακτικής ομάδας του facthemall ανεβάζουν στην ελεύθερη ιντερνετική εγυκλοπαίδεια Wikipedia δύο λήμματα για το Mall, στα ελληνικά και τα αγγλικά.
•03.11.2009: Η εταιρεία Lamda Development αποστέλλει επιστολή στους διαχειριστές της Wikipedia με την οποία ζητεί την απόσυρση των λημμάτων. Οι διαχειριστές της (ελληνόφωνης) Βικιπαίδειας αποφασίζουν την άμεση απόσυρση, υποστηρίζοντας όμως ότι η απόφασή τους δεν έχει καμία σχέση με την επιστολή της Lamda αλλά ελήφθη λόγω του ότι δεν τηρούνται οι προδιαγραφές της εγκυκλοπαίδειας. Τελικά, το λήμμα της Βικιπαίδειας επανεμφάνιζεται αλλά με αποκοπή των ενοτήτων που αναφέρονται στο σκάνδαλο, εκτός μίας σειράς. Οι διαχειριστές της αγγλόφωνης Wikipedia, αντιθέτως, ούτε αλλάζουν το λήμμα, ούτε το αποσύρουν.
•01.03.2010: Με εισήγηση του ο Σύμβουλος Επικρατείας Νίκος Ρόζος ζητεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ να κηρύξει αντισυνταγματικό το νόμο βάσει του οποίου αναγέρθηκε το Mall.
•05.03.2010: Εκδικάζεται από την Ολομέλεια του ΣτΕ η υπόθεση. Το δικαστήριο αναμένει ως τα τέλη Μαρτίου τα γραπτά υπομνήματα των διαδίκων. Η απόφαση αναμένεται μετά από μήνες.
•07.03.2010: Ολοσέλιδο ρεπορτάζ στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία σχετικά με την υπόθεση σπάει τη σχεδόν 8ετή σιωπή της εφημερίδας επί του θέματος. Ρεπορτάζ για την εισήγηση Ρόζου δημοσιεύονται επίσης στις εφημερίδες Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Αυγή, Ημερησία, Ναυτεμπορική.
•17.11.2010: Περνά στη Βουλή ο νέος νόμος για τις επενδύσεις, γνωστός και ως νόμος Παμπούκη ή fast-track. Προβλέπει διαδικασίες που προσπερνούν το συνταγματικό έλεγχο από το Συμβούλιο της Επικρατείας.